KOKOKO !

J. RODOLFO WILCOCK

Η ΑΝΑΓΝΩΣΤΡΙΑ

Μια χοντρή κότα καταλαμβάνει το διαμέρισμα΄ τόσο χοντρή που ήδη έχει καταστρέψει κάμποσες πόρτες προσπαθώντας να περάσει απο το ένα δωμάτιο στο άλλο. Όχι όμως επειδή είναι τρομαγμένη ή διακατέχεται απο ταραχή : πρόκειται για όρνιθα διανοούμενη που περνάει σχεδόν όλο της τον καιρό διαβάζοντας. Στην πραγματικότητα είναι σύμβουλος του εκδοτικού οίκου Χ...΄ ο εκδότης τής στέλνει όλα τα νέα μυθιστορήματα που κυκλοφορούν στο εξωτερικό και η κότα τα διαβάζει, υπομονετικά, με το δεξί μάτι, γιατί δεν μπορεί να διαβάζει και με τα δύο μάτια ταυτόχρονα: το αριστερό της παραμένει κλειστό κάτω απο ένα όμορφο, γκρίζο και βελούδινο, βλέφαρο. Κάπου κάπου μουρμουρίζει κάτι, γιατί τα τυπογραφικά στοιχεία παραείναι μικρά γι΄αυτήν΄ή μάλλον κάνει κοκοκό και χτυπάει τα φτερά της, αλλά κανένας δεν μπορεί να καταλάβει αν μ' αυτό τον τρόπο εκφράζει την ευχαρίστηση ή τη βαρεμάρα της. Εν πάση περιπτώσει, αν δεν της αρέσει ένα βιβλίο, η διανοούμενη όρνιθα το τρώει΄ ο εκδοτικός οίκος Χ... στέλνει στη συνέχεια έναν υπάλληλο για να μαζέψει τα υπόλοιπα - που η κότα σκορπίζει πέρα δώθε στο σπίτι - και να τα εκδόσει. Έτσι βέβαια συνέβησαν στο παρελθόν κάμποσες παρεξηγήσεις: βιβλία που βρέθηκαν πεταμένα πίσω απο κάποιο ντουλάπι είχαν ήδη κυκλοφορήσει απο άλλον εκδότη χωρίς καμία επιτυχία. Ωστόσο η κότα εξακολουθεί να είναι ο παράγων με τη μεγαλύτερη επιρροή στην εκδοτική βιομηχανία.

Όσο για μας, δεν έχουμε ιδέα πώς θα γλυτώσουμε απ' αυτήν: όχι μόνο καταστρέφει τις πόρτες, αλλά γεμίζει απ' άκρη σ' άκρη το διαμέρισμα με τις ακαθαρσίες της και η υπηρέτρια απειλεί με παραίτηση αν δεν την ξαποστείλουμε. Και όμως πρόκειται για ζώο βαθυνούστατο, με οξύτατη κρίση και ήπια συμπεριφορά: στις έξι το απόγευμα ανεβαίνει στο ντιβάνι της, κουρνιάζει, κλείνει τα μάτια και αποκοιμιέται χωρίς να ενοχλεί κανέναν΄δεν κινείται ούτε καν για να κάνει τις ανάγκες της. Το πρωί, όταν σηκωνόμαστε, τη βρίσκουμε ήδη στην τραπεζαρία να διαβάζει κάποιο ρώσο απο τη Σιβηρία ή τον τελευταίο νοτιοαμερικανό συγγραφέα. Και βεβαίως ποτέ δεν είδαμε να έχει γεννήσει ένα αυγό.

J. RODOLFO WILCOCK (1919-1978)

Απο το βιβλίο LO STEREOSCOPIO DEI SOLITARI, Milano, 1972

Μετέφρασε (χαλαρά!) ο LOCUS SOLUS

ΣΤΗΝ ΑΛΛΗ ΟΧΘΗ

ΦΑΙΔΩΝ ΤΑΜΒΑΚΑΚΗΣ

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΝ "ΧΑΡΑΥΓΗ" - ΑΙΓΙΝΑ

Ξύπνησε και δε βρήκε κανέναν στο σπίτι. Ούτε γυναίκα, ούτε παιδιά, ούτε σκυλιά. Θα έχω αργήσει! Ετοιμάστηκε πυροσβεστικά και βρέθηκε στους δρόμους της Αθήνας. Καμιά αλλαγή. Πώς την έπαθα; Η καγκελόπορτα του γραφείου κλειδωμένη. Αντί του θυρωρού, φύλακας. Πάνω δεν ήταν κανείς, του είπε. Μήπως είναι Κυριακή; Ντράπηκε να ρωτήσει. Η Μαίρη πήγε βόλτα με τα παιδιά κι εγώ αφηρημένος πήγα στο γραφείο. Ξαφνικά αποφάσισε να το εκμεταλλευτεί. Ο Πειραιάς κοντά, μπήκε στην παντόφλα, βγήκε στην Αίγινα. Άλλος κόσμος. Χειμωνιάτικη λιακάδα, άλλος κόσμος. Χάζεψε τη θάλασσα, τις ψαρόβαρκες, την Πελοπόννησο απέναντι, τα νησάκια στα δυτικά. Τι τύχη αυτό το μπέρδεμα με τις ημέρες. Έφαγε μεζεδάκια σε μιά άδεια ψαροταβέρνα και ήπιε τρία καραφάκια ούζο. Τον χτύπησε κατακέφαλα. Θα κοιμόταν καμιά ωρίτσα στο ξενοδοχείο Χαραυγή κι ύστερα επιστροφή προτού ανησυχήσουν οι δικοί του. Δωμάτιο στο ισόγειο, ο ήλιος έμπαινε απο τα παντζούρια και τις συνθετικές κουρτίνες. Το κρεβάτι έτριξε, τα σεντόνια σιδερωμένα καιρό ανάδιναν υγρασία και σαπούνι.

Ξύπνησε το άλλο πρωί στη συνηθισμένη εγερτήριο σύρραξη πριν απο το σχολείο. Η μέρα κύλησε κανονικά, κανείς δεν ρώτησε για την κυριακάτικη απόδραση. Περίεργο. Πότε και πώς γύρισε; Απέφυγε τις πολλές κουβέντες με τη Μαίρη, ένιωθε ενοχές κι έσπευσε το βράδυ να κοιμηθεί ζεσταμένος με τη σκέψη της ηλιόλουστης ακρογιαλιάς.

Ξύπνησε πάλι σε άδειο σπίτι. Δεν βασάνισε τα πράγματα τούτη τη φορά, αμέσως έσπευσε στην άλλη όχθη, περίπατο, ταβέρνα. Νύστα, στη Χαραυγή, τώρα γνώρισε και την κόρη του ξενοδόχου, γλυκιά, αθόρυβη, μαθήτρια ακόμη του λυκείου.

Ξύπνησε και πάλι απαρατήρητος. Η εναλλαγή συνεχίστηκε καιρό. Στην παλιά ζωή δεν καταλάβαιναν τίποτα, ούτε στη δουλειά, ούτε στο σπίτι, παρότι ένιωθε πια ξεκούραστος και ήταν πάντα κεφάτος. Στη νέα ζωή γνωρίστηκε με τον ξενοδόχο, τον βοήθησε με τα λογιστικά και την εφορία, ορέχτηκε την κόρη του, την ερωτεύτηκε, ανέλαβε να κρατάει τα βιβλία και σε τρεις-τέσσερις άλλες επιχειρήσεις, παντρεύτηκε και μετά το δεύτερο παιδί φρόντιζε να ξυπνάει τελευταίος στο σπίτι.

ΦΑΙΔΩΝ ΤΑΜΒΑΚΑΚΗΣ

Απο τα ΑΔΕΙΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ, εκδ. Εστία, 2005

ΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΣΟΦΟ

ΝΙΚΟΣ ΦΩΚΑΣ

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕ ΦΙΔΙ

Όπως όταν ξεφυλλίζουμε με χέρι σβέλτο
Την εγκυκλοπαίδεια για ένα λήμμα
- Το λήμμα ¨Βαλτιμόρη¨ ας υποθέσουμε -
Πιάνει το μάτι μας περαστικά
Μιάν άσχετη φιγούρα απ’ άλλο κείμενο
Σαν εικόνα απο το υποσυνείδητό μας,
Έτσι καθώς τραβούσα βιαστικός για τη δουλειά
Πήρε το μάτι μου το φίδι.

Πρόσεχα εκεί στο βάθος κάτι έργα της ΔΕΗ
Όταν το ’δα σαν ακαθαρσία δίπλα μου -
Ύπαρξη περιθωριακή του κόσμου
Κάπως έξω απο την κόχη του ματιού
Εικόνα παρείσακτη στον αιώνα μας
Ανάμνηση ίσως απ’ τον Μπος,
Καθώς μ’ ατένιζε με σαγόνια σε διάσταση
Σαν ανοιγμένη στο έπακρο τανάλια.

Χάθηκε σαν παραίσθηση στο κενό...
Σα να ξύπνησα απο εφιάλτη, σα να ’λαβε
Προθεσμία ζωής ο κόσμος για σήμερα
Και μαζί μ’ αυτόν το λογικό μου
Για ν’ ανατρέξω ίσως ξανά στο λήμμα ¨Βαλτιμόρη¨
Όχι με χέρι σβέλτο καθώς πριν
Αλλά με δάχτυλα τυμπανισμένα πράσινα
Κι άλλα συμπτώματα υστερίας.

Ωστόσο η αλήθεια είναι άλλη΄ το συμβάν
Μ’ έκανε να παραιτηθώ απ’ οπουδήποτε πήγαινα
Και να χάσω τη δουλειά μου
Για ένα μάθημα σοφό:
Όσο σπουδαίο κι αν είναι αυτό που βλέπουμε μπροστά μας
Υπάρχει πάντα στα άκρα κάτι
Που απειλεί, πηδώντας στο οπτικό μας πεδίο,
Κυριολεκτικά να κλέψει την παράσταση.


ΝΙΚΟΣ ΦΩΚΑΣ
Απο τη συλλογή ΠΡΟΒΟΛΕΑΣ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ, εκδ. Κρύσταλλο, 1985

ΣΚΙΕΣ

HANS MAGNUS ENZENSBERGER

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΣΚΙΩΝ

Ι

εδώ βλέπω ακόμα μιά θέση

μιά ελεύθερη θέση,

εδώ στη σκιά.

ΙΙ

αυτή η σκιά

δεν είναι για πούλημα.

ΙΙΙ

κι η θάλασσα

μπορεί να ρίχνει σκιά

κι ο χρόνος.

ΙV

οι πόλεμοι των σκιών

είναι παιχνίδια:

καμιά σκιά

δε στέκεται στο φως της άλλης.

V

όποιος ζει στη σκιά

δε σκοτώνεται εύκολα.

VΙ

για λίγο

βγαίνω απ' τη σκιά μου,

για λίγο.

VΙΙ

όποιος θέλει να κοιτάξει το φως

όπως είναι

πρέπει ν' αποσυρθεί

στη σκιά.

VΙΙΙ

σκιά

πιο λαμπρή απ' τον ήλιο:

δροσερή σκιά της ελευθερίας.

ΙΧ

όλος στη σκιά

η σκιά μου χάνεται.

Χ

στη σκιά

πάντα υπάρχει θέση.

HANS MAGNUS ENZENSBERGER

Απο τα ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Μετάφραση Παναγιώτης Λάμπρου & Δέσποινα Στεργίου

Εκδόσεις Γράμματα, 1978

ΠΕΡΙ ΧΕΛΩΝΩΝ

ΑΡΓΥΡΗΣ ΧΙΟΝΗΣ

ΟΙ ΧΕΛΩΝΕΣ

Οι χελώνες, αν δεν το ξέρετε, είναι απο τα αρχαιότερα είδη του ζωικού βασιλείου΄ επιβιώνουν, σ' αυτόν τον πλανήτη, εδώ και 150 εκατομμύρια χρόνια. Αυτή η μεγάλη εξελικτική επιτυχία τους οφείλεται βεβαίως στο όστρακό τους, αυτό το σκληρό, δερμικής προέλευσης, ακατάλυτο κέλυφος, που είναι, ταυτοχρόνως, η σωτηρία και το βάσανό τους, το καταφύγιο και η φυλακή τους. Για να καταλάβετε τί εννοώ, φανταστείτε τον εαυτό σας να κουβαλάει στη ράχη του ένα ολόκληρο σπίτι. Τι ασφάλεια, θα πείτε, ναι, αλλά και τι βάρος, τι απομόνωση... Γι' αυτό και οι χελώνες είναι ιδιαίτερα ενδοστρεφή άτομα, με πολλαπλά ψυχολογικά προβλήματα, όπως κλειστοφοβία, αγοραφοβία και άλλα τέτοια.

Η σωματική αυτή διάπλασή τους έχει, ως είναι φυσικό, επιπτώσεις και στην ερωτική ζωή τους. Φανταστείτε, δηλαδή, μιά πέτρα γλιστερή να προσπαθεί ν' ανέβει πάνω σε μιάν άλλη πέτρα, εξίσου γλιστερή. Πόσες προσπάθειες, θεέ μου, πόση αγωνία, πόσος χαμένος κόπος... Κι είναι γι' αυτό που μόνο μία φορά το χρόνο καταφέρνουνε να σμίξουνε ερωτικά οι χελώνες. Όταν το καταφέρνουν όμως, το κάνουνε με τόση δύναμη, με τόση ορμή που απο τα κελύφη τους πετάγονται σπινθήρες. Πλήθος δασών έχουν καεί εξαιτίας αυτού του βίαιου, αυτού του φλογερού σμιξίματος.

Πρέπει επίσης να σημειωθεί πως πρόκειται για ιδιαίτερα μακρόβια ζώα΄ έτσι αργοκίνητες που είναι, φτάνουν στο θάνατό τους με μεγάλη καθυστέρηση, σχεδόν εκπρόθεσμα.

ΑΡΓΥΡΗΣ ΧΙΟΝΗΣ

Απο το βιβλίο ΟΝΤΑ ΚΑΙ ΜΗ ΟΝΤΑ, εκδ. Γαβριηλίδης, 2006

ΤΟ ΑΝΘΟΣ ΤΟΥ ΚΟΡΜΙΟΥ

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΟΥΛΗΣ

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΝΘΟΣ ΤΟΥ ΚΟΡΜΙΟΥ

Σιτεύονται λέω οι νεκροί με χνότα σιτηρών
και γυρεύουν σε καταδύσεις μυρουδιάς
τη γλώσσα τους

Κι άξαφνα στα καπούλια μου
ωθούνται λέξεις που ζουν στα θνησιμαία
όπως όλοι μας και ιδίως οι ποιητές
με τα κοράκια που τους τρώνε τα υπογάστρια
κι ανεβαίνει απο τα ανόργανα η φωνή τους

Κάτω ο τετρακέφαλος καιρός
με το κορμί μου στις κλειδώσεις του
γεμάτο μούσκλια και λειχήνες

για φάρμακα φυτών και ποιητών

Τότε απο τα βάθη μου πρώτη φορά κατάλαβα
γιατί το κοράκι είναι το άνθος του κορμιού
κι άρχισα να το χαϊδεύω

χωμένος στην ερωτική ομίχλη του θανάτου μου



ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΟΥΛΗΣ
Απο τη συλλογή ΑΜΦΙΒΙΑ, εκδ. Εγνατία, 1980

BY THE SAME KNOWING POISON

LAURA RIDING

THE WIND SUFFERS

The wind suffers of blowing,

The sea suffers of water,

And fire suffers of burning,

And I of a living name.

As stone suffers of stoniness,

As light of its shiningness,

As birds of their wingedness,

So I of my whoness.

And what the cure of all this?

What the not and not suffering?

What the better and later of this?

What the more me of me?

How for the pain-world to be

More world and no pain?

How for the old rain to fall

More wet and more dry?

How for the wilful blood to run

More salt-red and sweet-white?

And how for me in my actualness

To more shriek and more smile?

By no other miracles,

By the same knowing poison,

By an improved anguish,

By my further dying.

LAURA RIDING (1901-1991)

From THE POEMS OF LAURA RIDING , 1980

ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΙΕΙ

ΤΕΟΣ ΣΑΛΑΠΑΣΙΔΗΣ

ΑΥΤΟ ΗΤΑΝ...

-στον Τούλη Μάνο-

Παληά η παρέα μου χάθηκε.

Σαν το κρασί που φέρνει όνειρα και χάνεται.

Είχε και η παρέα μου όνειρα.

Και χάθηκε χωρίς να πιεί. Στραπάτσο.

Γέμισαν οι ακτές Εβραίους

Γέμισαν οι ακτές Ιακωβίνους.

Ταξίδι με τον Μωυσή στο μυαλό

Ταξίδι με τον Ιησού στην καρδιά

Τον Μαρξ στο στομάχι

Στα σκέλια τον Φρόυντ - άντε ζήσε

Ημερολάτης στις ερημιές

Κάτω στις γέφυρες νυκταλήτης

Γερνώντας

Γέρνοντας

Δίνοντας

Ήρεμο φιλί στο ανάερο Παρίσι

-----------

-----------

Εβραίος χωρίς Συναγωγή

Ιακωβίνος δίχως Λέσχη.

ΤΕΟΣ ΣΑΛΑΠΑΣΙΔΗΣ (1924-1983)

Απο τα ΔΩΔΕΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, Θεσσαλονίκη, 1993